Bilgi ve Belge Yönetimi Genel Bilgileri

Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Nedir?

Bilgi ve Belge Yönetimi, bir kurumun veya toplumun hafızasını oluşturan her türlü bilginin ve belgenin (kitap, arşiv belgesi, dijital dosya, veritabanı vb.) üretilmesi, düzenlenmesi, depolanması, korunması, yeniden erişilebilir kılınması ve yönetilmesi süreçlerini bilimsel yöntemlerle inceleyen, disiplinlerarası bir sosyal bilim dalıdır. Bu 4 yıllık lisans programından mezun olan profesyonellere "Bilgi ve Belge Yöneticisi", "Kütüphaneci" veya "Arşivci" gibi unvanlar verilir.

Bu bölüm, geleneksel "Kütüphanecilik" ve "Arşivcilik" disiplinlerinin, dijital çağın ihtiyaçlarına göre evrilmiş modern bir versiyonudur. Sadece fiziksel rafları düzenlemekle kalmaz, aynı zamanda;

• Bir kurumun Elektronik Belge Yönetim Sistemi'nin (EBYS) nasıl kurulacağını,
• Bir dijital kütüphanenin veritabanı ve bilgi mimarisinin nasıl tasarlanacağını,
• Tarihi bir el yazmasının nasıl dijitalleştirilip korunacağını da kapsar.

Onlar, bilginin "mimarları, organizatörleri ve koruyucularıdır". 📚

Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Dersleri

Bu bölüme öğrenci kabulü, YKS'de elde edilen Eşit Ağırlık (EA) puan türüyle yapılır ve genellikle Edebiyat veya Dil ve Tarih-Coğrafya Fakülteleri bünyesinde yer alır.

Eğitim müfredatı; kütüphanecilik, arşivcilik ve modern bilgi teknolojilerini birleştirir.

1. Temel Dersler:
   • Bilgi ve Belge Yönetimine Giriş
   • Bilgi Kaynakları ve Hizmetleri
   • Araştırma Yöntemleri
2. Kataloglama ve Sınıflandırma Dersleri (Bölümün Kalbi):
   • Kataloglama Kuralları ve Standartları (MARC vb.).
   • Sınıflandırma Sistemleri (Dewey Onlu Sınıflama, Kongre Kütüphanesi Sınıflaması vb.).
   • İndeksleme ve Özetleme Teknikleri: Bilgiye hızlı erişim için anahtar kelimeler ve özetler oluşturma.
3. Teknoloji ve Dijital Yönetim Dersleri:
   • Veritabanı Yönetim Sistemleri.
   • Elektronik Belge Yönetim Sistemleri (EBYS).
   • Dijital Arşivleme ve Koruma.
   • Web Tasarımı ve Bilgi Mimarisi.
4. Yönetim ve Diğer Dersler:
   • Arşiv Yönetimi.
   • Kütüphane Yönetimi.
   • Bilgi Mevzuatı ve Etiği (Telif Hakları, Veri Gizliliği vb.).
   • Osmanlı Paleografyası (Eski Yazı).

Bölüm Kimler İçin Uygundur?

Bu bölüm, bilgiyi düzenlemeyi ve insanlara yardım etmeyi seven, son derece sistemli ve sabırlı adaylar için idealdir:

1. Sıra Dışı Organizasyon, Sınıflandırma ve Sistem Kurma Becerisi: Kaosu düzene sokmaktan keyif alma.
2. Detaycılık, Titizlik ve Metodik Çalışma Alışkanlığı.
3. Araştırma Yapmayı ve Bilgiyi Erişilebilir Kılmayı Sevmek.
4. Hem Geleneksel Arşivciliğe Hem de Dijital Teknolojilere İlgi Duymak.
5. Sabır ve Yüksek Sorumluluk Bilinci.

Mezunları (Bilgi ve Belge Yöneticisi) Ne İş Yapar?

Mezunlar, bilginin ve belgelerin yoğun olduğu tüm kamu ve özel sektör kurumlarında görev alırlar.

Başlıca Kariyer Alanları:

• Kütüphaneler: En geleneksel kariyer yoludur. Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı halk kütüphanelerinde, üniversite kütüphanelerinde, okul kütüphanelerinde ve özel araştırma merkezlerinin kütüphanelerinde "Kütüphaneci" olarak çalışırlar. (Kamuya atamalar KPSS puanı ile yapılır).
• Arşivler: Devlet Arşivleri Başkanlığı, bakanlıkların, belediyelerin, bankaların ve büyük holdinglerin arşivlerinde "Arşivci" olarak.
• Büyük Kurumsal Şirketler: Özellikle bankacılık, sigortacılık, hukuk gibi belge yoğun sektörlerde "Doküman Kontrol Uzmanı" veya "Bilgi Yönetimi Uzmanı" olarak, kurumun bilgi ve belge akışını ve arşivini yönetirler.
• Kamu Kurumları: Tüm bakanlıkların ve kamu kuruluşlarının Bilgi İşlem Daireleri, Yazı İşleri veya Arşiv birimlerinde.
• Müzeler ve Bilgi Merkezleri: Dokümantasyon ve arşiv birimlerinde.
• Yazılım Şirketleri: Kütüphane otomasyonu veya Elektronik Belge Yönetim Sistemi (EBYS) yazılımları üreten firmalarda "İş Analisti" veya "Ürün Uzmanı" olarak.

Maaş Durumu: Bu alandaki maaşlar genellikle standarttır. Kamu sektöründe "Kütüphaneci" veya "Arşivci" unvanıyla devlet memuru maaş skalasına göre gelir elde edilir. Özel sektörde ise, özellikle büyük kurumsal firmaların bilgi yönetimi departmanlarındaki pozisyonlar daha rekabetçi olabilir.

Bölümün Avantajları ve Dezavantajları

1. Avantajları ✅
   • Bilgiyi organize etmeyi ve araştırmayı sevenler için son derece tatmin edici ve anlamlı bir kariyer.
   • Her kurumun temel bir ihtiyacı olan bilgi yönetimi üzerine uzmanlaşarak istikrarlı ve güvenceli kariyer yollarına sahip olma.
   • Dijitalleşmenin artmasıyla birlikte, dijital arşivleme ve veri yönetimi gibi alanlarda önemi giderek artan bir meslek olması.
2. Dezavantajları ❌
   • İşin doğası gereği büyük oranda rutin, prosedürel ve kurallara sıkı sıkıya bağlı olması.
   • Genellikle kurum içinde "destek birimi" olarak görülen, çok göz önünde olmayan bir rol olması.
   • Kamuya atanmak için rekabetçi KPSS sınavlarında başarılı olma zorunluluğu.
   • Özel sektördeki maaşların, diğer işletme alanlarına göre genellikle daha mütevazı olabilmesi.

İleri Eğitim ve Gelişim

Kariyerde ilerlemek için dijital yetkinlikleri geliştirmek ve uzmanlaşmak önemlidir.

• Teknik Beceriler: Veritabanı yönetimi (SQL), Elektronik Belge Yönetim Sistemi (EBYS) yazılımları ve dijitalleştirme teknolojileri üzerine kazanılacak ek beceriler, bir uzmanı diğerlerinden ayırır.
• Yüksek Lisans (Master) ve Doktora (PhD): Özellikle akademik kariyer veya büyük kütüphane/arşivlerde üst düzey yönetici olmak için gereklidir.
• ÇAP/Yan Dal: Tarih, Bilgisayar Mühendisliği (veya Programcılığı), Kamu Yönetimi ve Hukuk gibi bölümler, en uyumlu alanlardır.