Mobil Logo
Coğrafya Öğretmenliği bölümü banner

Coğrafya Öğretmenliği Genel Bilgileri

Güncelleme: 28.06.2025

Coğrafya Öğretmenliği Bölümü Nedir?

Coğrafya Öğretmenliği, lise düzeyindeki öğrencilere (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) coğrafya biliminin temel ilkelerini, konularını ve bakış açısını öğretmek üzere uzman eğitimciler yetiştiren bir lisans programıdır. Bu bölümün amacı, öğrencilere sadece dağları, nehirleri veya ülkelerin başkentlerini ezberletmek değil; onlara insan ve mekân arasındaki karmaşık ilişkiyi anlatmaktır.

Modern coğrafya eğitimi; iklim değişikliği, doğal afetler, kentleşme, göç, enerji kaynakları ve jeopolitik gibi günümüz dünyasının en kritik konularını anlamak ve yorumlamak için gerekli olan analitik becerileri kazandırır. Bir coğrafya öğretmeni, öğrencilere yaşadıkları dünyayı anlama ve onu koruma bilinci kazandıran bir rehberdir. 🌍

Coğrafya Öğretmenliği Bölümü Dersleri ve Eğitim Süreci

Bu bölüm, Eğitim Fakülteleri bünyesinde yer alan 4 yıllık bir lisans programıdır. Bölüme öğrenci kabulü, YKS'de elde edilen Sözel (SÖZ) puan türüyle yapılır ve tüm öğretmenlik programlarında olduğu gibi, YÖK tarafından belirlenmiş bir başarı sırası barajı bulunmaktadır.

Eğitim müfredatı, coğrafyanın alt dallarındaki derin alan bilgisi ile öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği pedagojik formasyonu birleştirir.

  • Alan Bilgisi Dersleri:
    • Fiziki Coğrafya: Jeomorfoloji (yer şekilleri bilimi), Klimatoloji (iklim bilimi), Hidrografya (sular coğrafyası), Biyocoğrafya (canlılar coğrafyası).
    • Beşeri ve Ekonomik Coğrafya: Nüfus Coğrafyası, Yerleşme Coğrafyası, Siyasi Coğrafya, Tarım, Sanayi, Ulaşım ve Turizm Coğrafyası.
    • Bölgesel Coğrafya: Türkiye Coğrafyası, Kıtalar Coğrafyası.
    • Coğrafi Teknikler: Harita Bilgisi ve Kartografya, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS/GIS). CBS, günümüzde coğrafyanın en önemli teknik araçlarından biridir.
  • Meslek Bilgisi (Pedagoji) Dersleri:
    • Coğrafya Öğretim Yöntemleri: Coğrafi konuların lise öğrencisine nasıl etkili bir şekilde öğretileceği.
    • Eğitim Psikolojisi, Sınıf Yönetimi, Ölçme ve Değerlendirme.

Eğitimin önemli bir parçası, teorik bilginin pekiştirildiği arazi çalışmaları ve son sınıfta Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı liselerde yapılan öğretmenlik uygulaması (staj) dersidir.

Coğrafya Öğretmenliği Bölümü Kimler İçin Uygundur?

İyi bir coğrafya öğretmeni olmak için belirli bir ilgi ve yetenek profili gereklidir:

  • ✅ Doğaya, Çevreye ve Dünyaya Karşı Merak: Gezegenimizin işleyişini ve insanlığın bu işleyişteki yerini anlama tutkusu.
  • ✅ Gözlem, Araştırma ve Analiz Yeteneği: Farklı olaylar ve mekânlar arasında neden-sonuç ilişkileri kurabilme.
  • ✅ Haritalara ve Mekânsal Verilere İlgi: Harita okumayı ve yorumlamayı sevmek.
  • ✅ Güçlü İletişim ve Anlatım Becerisi: Karmaşık coğrafi konuları öğrenciler için ilgi çekici ve anlaşılır hikayelere dönüştürebilme.
  • ✅ Güncel Olayları Takip Etmek: Ders konularını dünyada yaşanan bir deprem, bir iklim zirvesi veya bir ekonomik kriz gibi güncel olaylarla ilişkilendirebilme.

Coğrafya Öğretmenliği Mezunları Ne İş Yapar?

Bu bölümden mezun olanlar "Coğrafya Öğretmeni" unvanı ile lise ve dengi okullarda öğretmenlik yapma yetkinliği kazanırlar.

Başlıca Çalışma Alanları:

  • Kamu Okulları (MEB): Mezunların en büyük hedefi, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı liselerde kadrolu öğretmen olmaktır. Bunun için KPSS (Genel Yetenek-Genel Kültür, Eğitim Bilimleri) ve ÖABT (Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi) sınavlarında başarılı olmak ve yeterli puanla atanmak gerekir.
  • Özel Okullar ve Kolejler: Özel öğretim kurumları da önemli bir istihdam alanıdır ve genellikle kendi sınav ve mülakat süreçleriyle öğretmen alımı yaparlar.
  • Kurs ve Etüt Merkezleri: Özellikle TYT ve AYT gibi üniversiteye hazırlık sınavları için coğrafya dersi veren kurs merkezleri.
  • Serbest Çalışma (Özel Ders): Özellikle TYT/AYT Coğrafya hazırlığı için özel ders vermek, coğrafya öğretmenleri için önemli bir ek gelir kaynağıdır.
  • Kamu Kurumları (Öğretmenlik Dışı): Özellikle Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yetkinliği kazanan mezunlar, DSİ, Karayolları Genel Müdürlüğü, Belediyeler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, AFAD gibi kurumlarda CBS uzmanı, plancı veya araştırmacı olarak görev alabilirler. Bu, önemli bir alternatif kariyer yoludur.
  • Yayınevleri: Coğrafya ders kitapları, atlaslar ve soru bankaları hazırlayan yayınevlerinde yazar veya editör olarak çalışabilirler.

Maaş Durumu: Kamu sektöründeki maaşlar, devlet memuru maaş skalasına göre belirlenir. Özel sektörde ise maaşlar kuruma ve öğretmenin tecrübesine göre değişir. Özel dersler, birçok coğrafya öğretmeni için önemli bir ek gelir kapısıdır. CBS uzmanı olarak kamu veya özel sektörde çalışanların gelirleri ise teknik uzmanlıkları nedeniyle daha yüksek olabilir.

Coğrafya Öğretmenliği Bölümünün Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları ✅

  • İklim değişikliği, doğal afetler, kentleşme gibi günümüzün en kritik konularını içeren, güncel ve dinamik bir dersi öğretme.
  • Arazi çalışmaları ve geziler sayesinde sadece sınıf içinde kalmayan bir eğitim süreci.
  • Özellikle üniversiteye hazırlık (TYT/AYT) için özel ders imkanlarının geniş olması.
  • Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) gibi teknik becerilerle öğretmenlik dışında da kariyer alternatiflerine sahip olma.

Dezavantajları ❌

  • Kamu personeli olmak için girilen KPSS ve atama sürecinin oldukça rekabetçi ve stresli olması.
  • Coğrafyanın bazı öğrenciler tarafından hala bir "ezber dersi" olarak algılanması ve bu ön yargıyla mücadele etme zorunluluğu.
  • Öğretmenlik dışı teknik roller için genellikle ek yazılım bilgisi ve uzmanlık gerekmesi.

Coğrafya Öğretmenliğinde İleri Eğitim ve Gelişim

Kariyerini farklı alanlarda geliştirmek isteyenler için çeşitli seçenekler mevcuttur.

  • Yüksek Lisans (Master) ve Doktora (PhD): Coğrafya Eğitimi alanında veya coğrafyanın Klimatoloji, Jeomorfoloji, Siyasi Coğrafya, Nüfus Coğrafyası gibi bir alt dalında uzmanlaşarak üniversitede akademisyen olmanın yolunu açar.
  • Teknik Beceriler: ArcGIS, QGIS gibi Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yazılımlarına ileri düzeyde hakim olmak, öğretmenlik dışı kariyer kapılarını sonuna kadar açar.
  • ÇAP/Yan Dal: Tarih Öğretmenliği, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, Şehir ve Bölge Planlama veya Jeoloji Mühendisliği gibi bölümlerle birlikte okunması, disiplinlerarası bir vizyon kazandırır.

Sık Sorulan Sorular

Bu en önemli ayrımdır. Coğrafya Öğretmenliği bölümü, doğrudan "öğretmen" yetiştirmek amacıyla kurulmuştur ve ders programında pedagojik formasyon dersleri (öğretmenlik meslek bilgisi) bulunur. Coğrafya (Fen-Edebiyat Fakültesi) bölümü ise "coğrafyacı" (bilim insanı) yetiştirmeyi hedefler ve eğitim daha çok teorik ve bilimsel araştırmaya yöneliktir. Fen-Edebiyat mezunlarının öğretmen olabilmek için mezuniyetten sonra ayrıca ücretli Pedagojik Formasyon Sertifika Programı'nı tamamlamaları gerekir.
Temel fark, eğitim verilen öğrenci seviyesi ve dersin kapsamıdır. Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, ortaokul (5, 6, 7. sınıf) öğrencilerine yönelik olup Tarih, Coğrafya ve Vatandaşlık Bilgisi derslerini bir arada sunan bütüncül bir programdır. Coğrafya Öğretmenliği ise lise (9, 10, 11, 12. sınıf) düzeyine odaklanır ve sadece Coğrafya alanında derinlemesine uzmanlaşmış öğretmenler yetiştirir.
Hayır, üniversiteden mezun olmak devlet okullarında öğretmenliğe başlamak için yeterli değildir. Mezunların, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde kadrolu olarak atanabilmek için ÖSYM tarafından düzenlenen Kamu Personel Seçme Sınavı'na (KPSS) girmeleri gerekmektedir. Bu sınavdan alınan puan ve bakanlığın belirlediği kontenjanlar doğrultusunda atama işlemi gerçekleştirilir. Bu süreç rekabetçi olduğu için yüksek bir puan almak önemlidir.
Bu bölüm, doğayı, dünyayı ve insan toplumlarını anlamaya karşı merak duyan, gözlem yapmayı ve analitik düşünmeyi seven kişiler için idealdir. Haritalarla arası iyi olan, güncel olayları (iklim değişikliği, göçler, küreselleşme vb.) coğrafi bir perspektifle yorumlayabilen adaylar başarılı olur. Aynı zamanda, bildiklerini başkalarına aktarma tutkusuna sahip, sabırlı ve güçlü iletişim becerileri olan bireyler için de uygun bir meslek alanıdır.