Eser Koruma Genel Bilgileri

Eser Koruma (Ön Lisans) Bölümü Nedir?

Eser Koruma, tarihi ve sanatsal değere sahip olan taşınır kültür varlıklarının (arkeolojik buluntular, seramikler, heykeller, metal objeler, el yazmaları vb.) fiziksel bozulmalarını durdurmak, onarımlarını yapmak ve gelecek nesillere sağlam bir şekilde aktarılmasını sağlamak için gerekli olan bilimsel ve pratik yöntemleri öğreten, sanat, bilim ve zanaatı birleştiren 2 yıllık bir ön lisans programıdır. Bu bölümden mezun olan profesyonellere "Restorasyon ve Konservasyon Teknikeri" unvanı verilir.

Bu bölümün temel amacı, bir müzede veya kazı alanında bulunan hassas bir objeye, doğru tekniklerle müdahale ederek onun ömrünü uzatacak, hem el becerisi hem de malzeme bilgisi yüksek, nitelikli teknikerler yetiştirmektir. Onlar, geçmişin mirasının "sessiz doktorları ve koruyucularıdır". 🏺

Eser Koruma Bölümü Dersleri ve Eğitim Süreci

Bu bölüme öğrenci kabulü, YKS'nin sadece birinci oturumu olan Temel Yeterlilik Testi (TYT) puan türüyle yapılır. Eğitim, temel sanat tarihi ve kimya bilgisi ile yoğun atölye pratiğine dayanır.

1. Temel Dersler:
   • Sanat Tarihi ve Arkeolojiye Giriş
   • Mitoloji
   • Temel Kimya
   • Teknik Resim ve Fotoğrafçılık (Belgeleme için)
2. Koruma ve Onarım Atölyeleri (Bölümün Kalbi):
   • Konservasyon ve Restorasyon İlke ve Teknikleri
   • Seramik ve Cam Objelerin Korunması ve Onarımı
   • Taş ve Metal Objelerin Korunması ve Onarımı
   • Organik Eserlerin (Ahşap, Tekstil, Kağıt) Korunması ve Onarımı
3. Teknik ve Diğer Dersler:
   • Belgeleme Teknikleri: Eserin onarım öncesi ve sonrası durumunun çizim ve fotoğrafla kaydedilmesi.
   • Malzeme Bilgisi:
   • Müzecilik (Müzeoloji)

Eğitimin en önemli kısmı, öğrencilerin farklı malzeme türleri üzerinde temizlik, birleştirme, tamamlama gibi işlemleri öğrendiği yoğun atölye ve laboratuvar uygulamaları ile müzeler veya restorasyon laboratuvarlarında yapılan zorunlu stajdır.

Bölüm Kimler İçin Uygundur?

Bu bölüm, bir cerrahın hassasiyetini, bir sanatçının el becerisini ve bir bilim insanının sabrını gerektirir:

1. Tarihe, Arkeolojiye ve Sanata Karşı Tutkulu Bir İlgi.
2. Sıra Dışı El Becerisi, Titizlik ve Yüksek Sabır: Bir seramiğin onlarca kırık parçasını bir araya getirmek günler sürebilir.
3. Kimyaya ve Malzeme Bilimine Karşı Merak: Hangi malzemenin hangi kimyasalla temizleneceğini bilmek.
4. Güçlü Gözlem Yeteneği ve Problem Çözme Becerisi.
5. Yüksek Sorumluluk Bilinci: Yapılacak bir hata, binlerce yıllık bir eserin yok olmasına neden olabilir.

Eser Koruma Mezunları Ne İş Yapar? Kariyer Alanları

Mezunlar, genellikle Konservatör-Restoratörlerin (4 yıllık lisans mezunu) denetiminde, kültürel mirasın korunmasına yönelik pratik uygulamaları gerçekleştirirler.

Temel Görevler:

• Onarılacak eserin durumunu fotoğraflayarak ve çizerek belgelemek.
• Eserin yüzeyini, yapısına zarar vermeyecek özel kimyasallar ve aletlerle hassas bir şekilde temizlemek.
• Kırık parçaları, geri döndürülebilir yapıştırıcılarla birleştirmek.
• Eserin eksik kısımlarını, orijinaline sadık kalarak ve "tamamlandığı belli olacak şekilde" doldurmak.
• Eserin daha fazla bozulmasını önleyecek koruyucu önlemleri almak ve uygun depolama koşullarını sağlamak.

Başlıca Kariyer Alanları:

• Müzeler ve Restorasyon/Konservasyon Laboratuvarları: En büyük istihdam alanıdır. Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı devlet müzelerinin veya özel müzelerin (örn: Sadberk Hanım Müzesi, Pera Müzesi) restorasyon atölyelerinde. (Kamuya atamalar KPSS puanı ile yapılır).
• Arkeolojik Kazı Alanları: Kazı ekiplerinin bir parçası olarak, topraktan yeni çıkarılan eserlere ilk müdahaleyi yapmak ve onları sağlamlaştırmak.
• Özel Restorasyon Atölyeleri: Koleksiyonerlere veya kurumlara hizmet veren özel atölyelerde.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü: Vakıflara ait tarihi eserlerin (el yazması Kur'an, şamdan vb.) onarım ve bakımında.

Maaş Durumu: Bu alandaki maaşlar genellikle standart tekniker seviyesindedir. Kamu sektöründe güvenceli bir kariyer sunar. Özel sektördeki gelir ise kişinin uzmanlığına ve çalıştığı projelerin niteliğine bağlıdır.

Bölümün Avantajları ve Dezavantajları

1. Avantajları ✅
   • Tarihin ve insanlığın ortak mirasını kendielleriyle kurtarmanın ve gelecek nesillere aktarmanın getirdiği eşsiz manevi tatmin.
   • Sanatı, bilimi ve zanaatı birleştiren, son derece özel ve saygın bir meslek olması.
   • 4 yıllık lisans programlarına DGS ile geçiş için çok sağlam bir temel oluşturması.
2. Dezavantajları ❌
   • İş piyasasının çok niş olması ve büyük ölçüde kamu atamalarına (KPSS) veya sınırlı sayıdaki özel kurumlara bağlı olması.
   • Aşırı sabır, dikkat ve uzun süren bir konsantrasyon gerektirmesi.
   • Çalışma ortamının genellikle atölye ve laboratuvar olması ve çeşitli kimyasal maddelerle çalışmayı gerektirmesi.
   • Kariyerde, büyük ve önemli projelerde imza yetkisine sahip bir "Konservatör-Restoratör" olmak için genellikle 4 yıllık lisans diplomasının gerekli olması.

İleri Eğitim ve Gelişim (DGS)

2 yıllık eğitimlerini lisans seviyesine taşıyarak kariyerlerinde tam yetkili bir "Konservatör-Restoratör" olmak isteyen mezunlar için Dikey Geçiş Sınavı (DGS) en önemli fırsattır.

• DGS ile Geçilebilen Başlıca Lisans Bölümleri:
  • Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım (Lisans) (en doğal ve en popüler geçiş bölümüdür)
  • Geleneksel Türk Sanatları
  • El Sanatları
• Uzmanlaşma: Kariyerde ilerlemenin temel yolu, seramik, metal veya tekstil gibi belirli bir malzeme türünün konservasyonu üzerine derinlemesine uzmanlaşmaktır.