Mobil Logo
İş Sağlığı ve Güvenliği bölümü banner

İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Bilgileri

Güncelleme: 09.06.2025

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Bölümü Nedir?

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG), çalışma hayatında, işin yürütülmesi sırasında ortaya çıkabilecek iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek amacıyla bilimsel ve sistematik çalışmalar yürüten, disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Bu bölümün temel amacı, tüm iş yerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı yaratmaktır.

Bu alandaki profesyoneller; tehlikeleri önceden tespit eder, riskleri analiz eder, gerekli önlemleri aldırır, çalışanlara eğitim verir ve yasal mevzuatın uygulanmasını sağlar. Bir İSG uzmanı, bir şantiyedeki baret kullanımından bir fabrikadaki kimyasal madde depolama koşullarına kadar, çalışanların hayatını ve sağlığını koruyan en önemli güvencedir. 👷

2 Yıllık (Ön Lisans) ve 4 Yıllık (Lisans) Programının Farkları

Bu bölüm, farklı yetki ve kariyer hedefleri sunan 2 ve 4 yıllık programlar olarak mevcuttur.

4 Yıllık Lisans Programı (İş Sağlığı ve Güvenliği)

  • Odak: Eğitim daha kapsamlı, mühendislik ve yönetim odaklıdır. Risk yönetimi sistemleri, acil durum planlaması, güvenlik kültürü oluşturma ve İSG mevzuatı gibi konularda derinlemesine bilgi sunar. Amacı, sektöre uzman düzeyinde profesyoneller yetiştirmektir.
  • Giriş Koşulu: Genellikle Mühendislik veya Teknoloji Fakülteleri bünyesinde yer alır ve alımlar Sayısal (SAY) puan türüyle yapılır. Bu programlar için mühendislik başarı sırası barajı uygulanabilir.

2 Yıllık Ön Lisans Programı (İş Sağlığı ve Güvenliği)

  • Odak: Eğitim büyük ölçüde uygulamaya ve saha denetimine yöneliktir. Amacı, İSG uzmanına yardımcı olacak, sahadaki temel kontrolleri yapacak, riskleri tespit edecek ve raporlama yapacak nitelikli "İSG Teknikerleri" yetiştirmektir.
  • Giriş Koşulu: Meslek Yüksekokulları bünyesinde yer alır ve alımlar TYT puanı ile yapılır.

Önemli Not: "İş Güvenliği Uzmanı" Olma Süreci Türkiye'de yasal olarak "İş Güvenliği Uzmanı" olabilmek için bölümden mezun olmak yeterli değildir.

  1. Mezun olduktan sonra ÖSYM'nin düzenlediği İSG Sınavı'na girilir.
  2. Bu sınavda başarılı olanlar, tehlike sınıfına göre başlangıç seviyesi olan "C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı" belgesini alırlar.
  3. Gerek 4 yıllık gerekse 2 yıllık mezunlar, bu sınavla mesleğe ilk adımı atarlar. 4 yıllık mezunlar doğrudan sınava girebilirken, 2 yıllık mezunların sınava girebilmek için lisans tamamlama (DGS ile) veya belirli başka şartları sağlaması gerekebilir (mevzuat değişebilmektedir).
  4. Kariyerde ilerleme, tecrübe ve ek sınavlarla B Sınıfı ve en üst seviye olan A Sınıfı uzmanlığa yükselerek olur.

Dikey Geçiş İmkanı (DGS): 2 yıllık ön lisans mezunları, Dikey Geçiş Sınavı (DGS) ile İş Sağlığı ve Güvenliği, Acil Yardım ve Afet Yönetimi, Sosyal Hizmet, Sağlık Yönetimi gibi 4 yıllık lisans programlarına geçiş yapabilirler.

İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Dersleri

Müfredat, mühendislik, hukuk ve sağlık bilimlerinden dersler içerir.

  • Temel Dersler: Fizik, Kimya, Hukuka Giriş, Temel Anatomi ve Fizyoloji, İlk Yardım.
  • Ana Alan Dersleri:
    • İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı: Bölümün temelini oluşturan yasa ve yönetmelikler.
    • Risk Değerlendirmesi ve Yönetimi.
    • Yangın Güvenliği ve Patlamadan Korunma.
    • Endüstriyel Hijyen (Gürültü, toz, titreşim gibi fiziksel riskler).
    • Ergonomi (İnsan-makine-çevre uyumu).
    • Acil Durum Planlaması.
    • İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları.
  • Sektörel Dersler: İnşaat Sektöründe İSG, Maden Sektöründe İSG, Kimya Sektöründe İSG.

İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Kimler İçin Uygundur?

Bu meslek, yüksek bir sorumluluk bilinci ve kuralcı bir yapı gerektirir:

  • Yüksek Sorumluluk Bilinci: İnsanların hayatının ve sağlığının kendi denetimine bağlı olduğunun farkında olma.
  • Dikkat, Titizlik ve Güçlü Gözlem Yeteneği: Sahadaki en küçük bir riski veya kural ihlalini bile fark edebilme.
  • İletişim ve Eğitim Berme Becerisi: Çalışanlara güvenlik kurallarını etkili bir şekilde anlatabilme ve onları ikna edebilme.
  • Mevzuat ve Prosedürlere Hakimiyet: Kuralları okumayı, anlamayı ve uygulamayı sevmek.
  • Sakin ve Kararlı Bir Duruş: Güvenlikten taviz verilmesi gereken durumlarda "hayır" diyebilme cesareti.

İSG Mezunları Ne İş Yapar? Kariyer Alanları

İSG Kanunu gereği, tehlike sınıfına ve çalışan sayısına göre neredeyse tüm iş yerleri İSG hizmeti almak zorundadır. Bu durum, mezunlar için geniş bir iş piyasası yaratır.

Başlıca Kariyer Alanları:

  • Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri (OSGB): En yaygın çalışma alanıdır. Bu firmalar, bünyelerindeki İSG uzmanları aracılığıyla birçok farklı şirkete dışarıdan İSG hizmeti sunarlar.
  • İnşaat Sektörü: Şantiyelerde tam zamanlı olarak şantiye İSG uzmanı olarak.
  • Sanayi ve Üretim Tesisleri: Otomotiv, metal, kimya, tekstil, gıda gibi tüm fabrikalarda "in-house" İSG uzmanı olarak.
  • Kamu Kurumları: KPSS puanı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda İş Müfettişi olmak, bu alanın en prestijli kamu kariyeridir. Ayrıca belediyeler, hastaneler gibi kurumlarda da İSG uzmanı olarak çalışabilirler.
  • Danışmanlık ve Eğitim Firmaları: İSG üzerine danışmanlık veya eğitim hizmeti veren firmalarda.

Maaş Durumu: İSG uzmanlarının maaşları, sahip oldukları uzmanlık sınıfına (A, B, C) ve çalıştıkları sektörün tehlike sınıfına göre değişir. Özellikle tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflarda hizmet veren A ve B sınıfı uzmanların ve büyük endüstriyel tesislerde çalışanların gelir potansiyeli yüksektir.

Bölümün Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları ✅

  • Yasal bir zorunluluk olması nedeniyle iş bulma olanaklarının çok geniş ve talebin sürekli olması.
  • İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleyerek insan hayatını korumanın getirdiği manevi tatmin.
  • Hemen her sektörde (inşaat, sanayi, hizmet vb.) çalışma imkanı.
  • Kariyer basamaklarının (C'den B'ye, B'den A'ya) sınav ve tecrübe ile net bir şekilde tanımlanmış olması.

Dezavantajları ❌

  • Yüksek yasal ve vicdani sorumluluk. Meydana gelen bir kazada doğrudan sorumlu tutulma riski.
  • Bazı iş yerlerinde karşılaşılan güvenlik kültürsüzlüğü ve önlemlere karşı gösterilen dirençle mücadele etme zorunluluğu.
  • Şantiye, fabrika gibi zorlu ve tehlikeli olabilecek ortamlarda çalışma.
  • Sürekli değişen yasal mevzuatı yakından takip etme zorunluluğu.

İSG'de İleri Eğitim ve Gelişim

Bu alanda kariyer, sınavlar ve ek sertifikalarla ilerler.

  • Uzmanlık Sınavları: Kariyerde yükselmenin temel yolu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile ÖSYM tarafından düzenlenen İSG Sınavları ile sınıf yükseltmektir.
  • Diğer Sertifikalar: Yangın Eğitici Eğitimi, Yüksekte Çalışma Eğitici Eğitimi, Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı (TMGD) gibi ek sertifikalar, uzmanın yetkinliğini ve değerini artırır.
  • Yüksek Lisans (Master) ve Doktora (PhD): Akademik kariyerin yanı sıra, büyük kurumsal firmalarda İSG departman yöneticisi olmak için önemli bir avantaj sağlar.