İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Bilgileri

Güncelleme: 13.09.2025

İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG), çalışma hayatında ortaya çıkabilecek iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek amacıyla bilimsel ve sistematik çalışmalar yürüten, disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Bu alanda, uzman yetiştiren ve Sayısal (SAY) puanıyla girilen 4 yıllık lisans ile saha teknikeri yetiştiren ve TYT puanıyla girilen 2 yıllık ön lisans programları bulunur. Her iki programın da temel amacı, tehlikeleri önceden tespit eden, riskleri analiz eden ve sağlıklı bir çalışma ortamı yaratan profesyoneller yetiştirmektir. Mezunlar, yasal olarak zorunlu olan "İş Güvenliği Uzmanı" olabilmek için ayrıca merkezi bir sınava girerler. Onlar, çalışanların hayatını ve sağlığını koruyan en önemli güvencedir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Avantajları

Yasal bir zorunluluk olması, bu mesleği talebi sürekli olan bir alan haline getirir.
İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleyerek insan hayatını korumak, yüksek bir manevi tatmin ve toplumsal fayda sağlar.
İnşaattan sanayiye, hizmet sektöründen kamuya kadar hemen her sektörde çalışma imkanı sunarak kariyer esnekliği tanır.
Kariyer basamakları, C, B ve A sınıfı uzmanlık belgeleriyle, sınav ve tecrübeye dayalı olarak net bir şekilde tanımlanmıştır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Dezavantajları

Meydana gelen bir iş kazasında, hem yasal hem de vicdani sorumluluğun çok ağır olması, mesleğin en stresli yönüdür.
Bazı iş yerlerinde karşılaşılan güvenlik kültürsüzlüğü ve önlemlere karşı gösterilen dirençle sürekli mücadele etmek oldukça yıpratıcı olabilir.
Sürekli değişen yasal mevzuatı, yönetmelikleri ve standartları yakından takip etme zorunluluğu vardır.
Güvenlik önlemlerinin bir maliyet unsuru olarak görülmesi, zaman zaman işverenlerle karşı karşıya gelmeye neden olabilir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kimlere Uygun?

Bu meslek, yüksek bir sorumluluk bilincine, kuralcı ve disiplinli bir yapıya, keskin bir gözlem yeteneğine, güçlü iletişim becerilerine ve insan hayatına değer veren, kararlı bir karakter yapısına sahip olmayı gerektirir.

insanların hayatının ve sağlığının kendi denetimine bağlı olduğunun bilinciyle hareket eden, yüksek bir sorumluluk duygusu gerektirir.

Sahadaki en küçük bir riski veya bir kural ihlalini bile fark edebilmek için keskin bir gözlem yeteneği ve detaycılık şarttır.

Güvenlikten taviz verilmesi gereken durumlarda, yönetim veya çalışanlar karşısında kararlı bir duruş sergileyebilme ve 'hayır' diyebilme cesareti önemlidir.

İSG mevzuatını okumayı, anlamayı ve sahadaki uygulamalarla karşılaştırarak denetim yapmayı seven, kuralcı bir yapıya sahip olmak gerekir.

Güvenlik kurallarını ve riskleri, her seviyedeki çalışana (işçiden yöneticiye) etkili bir şekilde anlatabilme ve onları ikna edebilme becerisi aranır.

Bir riskin olasılığını ve potansiyel şiddetini analiz ederek, mantıklı ve uygulanabilir önlemler önerebilen bir problem çözme yeteneği beklenir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Kariyer Olanakları

İSG Kanunu gereği neredeyse tüm iş yerlerinin İSG hizmeti almak zorunda olması, mezunlar için geniş bir iş piyasası yaratır. En yaygın kariyer yolu, birçok farklı şirkete dışarıdan İSG hizmeti sunan 'Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri'nde (OSGB) uzman olarak çalışmaktır. İnşaat ve sanayi sektörleri de tam zamanlı uzmanlar için en büyük istihdam alanlarıdır.

OSGB İş Güvenliği Uzmanı

Bir Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi'ne (OSGB) bağlı olarak, hizmet verdikleri farklı sektörlerdeki birçok şirketin İSG süreçlerini yönetir ve denetler.

Şantiye İş Güvenliği Uzmanı

İnşaat sektöründe, bir veya birden fazla şantiyede tam zamanlı olarak görev alarak, inşaat faaliyetlerinin İSG mevzuatına uygun ve güvenli bir şekilde yürütülmesini sağlar.

Fabrika / Endüstriyel Tesis İSG Uzmanı

Otomotiv, metal, kimya, tekstil gibi üretim tesislerinde tam zamanlı (in-house) olarak çalışarak, o tesisin tüm risk analizlerini ve güvenlik süreçlerini yönetir.

İş Müfettişi (Kamu)

KPSS ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na atanarak, iş yerlerini devlet adına denetleyen, alanın en prestijli kamu kariyeridir.

İSG Eğitimcisi ve Danışmanı

Şirketlere veya OSGB'lere, çalışanlar için zorunlu olan temel İSG eğitimlerini veya yangın gibi özel konularda eğitimler veren uzman olarak çalışır.

Risk Analizi ve Değerlendirme Uzmanı

Büyük kurumsal firmalarda veya danışmanlık şirketlerinde, sadece risk değerlendirme metodolojileri üzerine uzmanlaşarak, karmaşık risk analizleri yapar ve raporlar.

İş Sağlığı ve Güvenliği Dersleri

İş Sağlığı ve Güvenliği müfredatı, mühendislik, hukuk ve sağlık bilimlerinin disiplinlerarası bir birleşimidir. Eğitimin omurgasını, çalışma hayatını düzenleyen yasal mevzuatı, bilimsel risk değerlendirme yöntemlerini ve yangın, endüstriyel hijyen gibi özel tehlike konularını öğreten dersler oluşturur.

İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu başta olmak üzere, bir İSG uzmanının bilmekle yükümlü olduğu tüm yasa, yönetmelik ve tebliğleri öğretir.

Risk Değerlendirmesi ve Yönetimi

Bir iş yerindeki potansiyel tehlikelerin nasıl belirleneceğini, bu tehlikelerden kaynaklanan risklerin nasıl analiz edileceğini ve kontrol önlemlerinin nasıl planlanacağını öğreten temel derstir.

Yangın Güvenliği

İş yerlerindeki yanıcı-parlayıcı maddeleri, yangın önleme sistemlerini (sprinkler, dedektör vb.), acil durum tahliye planlarını ve temel yangınla mücadele yöntemlerini kapsar.

Endüstriyel Hijyen

Çalışma ortamındaki gürültü, toz, titreşim, kimyasal buharlar gibi çalışanların sağlığını uzun vadede tehdit eden fiziksel ve kimyasal risk faktörlerinin nasıl ölçüleceğini ve kontrol edileceğini inceler.

Ergonomi

İşin insana uyumlaştırılmasıdır. Çalışanın fiziksel özelliklerine uygun ekipman ve çalışma ortamı tasarlayarak, bel ve boyun fıtığı gibi kas-iskelet sistemi hastalıklarını önlemeyi öğretir.

Acil Durum Planlaması

Deprem, yangın, sel, kimyasal sızıntı gibi acil durumlara karşı bir iş yerinin hazırlıklı olması için gereken acil durum planlarının nasıl hazırlanacağını ve tatbikatların nasıl yapılacağını öğretir.