Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Genel Bilgileri

Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik (PDR) Bölümü Nedir?

Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik (PDR), bireylerin, özellikle öğrencilerin, hayatları boyunca karşılaşabilecekleri akademik, kariyer ve kişisel-sosyal alanlardaki gelişimlerini sağlıklı bir şekilde sürdürmelerine ve karşılaştıkları sorunlarla başa çıkmalarına yardımcı olan, psikoloji ve eğitim bilimlerini temel alan bir uzmanlık alanıdır. Bu 4 yıllık lisans programından mezun olan profesyonellere "Psikolojik Danışman" veya okullarda görev yaptıklarında "Rehber Öğretmen" unvanı verilir.

Bu bölümü, "Psikoloji" bölümünden ayıran temel fark şudur:

• Psikoloji Bölümü, zihinsel süreçleri ve davranışları temel bilim olarak inceler. Mezunları, klinik alanda çalışmak için ayrıca Klinik Psikoloji yüksek lisansı yapmak zorundadır.
• PDR Bölümü ise, bir uygulamalı yardım mesleğidir. Normal gelişim sürecindeki bireylerin yaşam zorluklarıyla başa çıkmalarına ve potansiyellerini gerçekleştirmelerine odaklanır. Mezunları, doğrudan "Psikolojik Danışman" olarak çalışabilirler ancak psikiyatrik bozuklukları teşhis etme ve tedavi etme yetkileri yoktur.

Onlar, okulun ve öğrencinin "ruhsal ve gelişimsel rehberidir". 🧠

Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik (PDR) Bölümü Dersleri

Bu bölüme öğrenci kabulü, YKS'de elde edilen Eşit Ağırlık (EA) puan türüyle yapılır ve Eğitim Fakülteleri bünyesinde yer alır. Öğretmenlik alanı sayıldığı için YÖK tarafından belirlenmiş bir başarı sırası barajı bulunmaktadır. Bu bölüm, EA puan türündeki en rekabetçi programlardan biridir.

Eğitim müfredatı; temel psikoloji, danışmanlık kuramları ve yoğun uygulama derslerini birleştirir.

1. Temel Psikoloji Dersleri:
   • Psikolojiye Giriş
   • Gelişim Psikolojisi (Çocukluk, Ergenlik, Yetişkinlik)
   • Öğrenme Psikolojisi
   • Sosyal Psikoloji
   • Kişilik Kuramları
2. Danışmanlık ve Rehberlik Dersleri (Bölümün Kalbi):
   • Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri
   • Bireyle ve Grupla Psikolojik Danışma Uygulamaları: Öğrencilerin birbirleriyle danışmanlık becerilerini pratik yaptığı dersler.
   • Kariyer Danışmanlığı ve Rehberliği.
   • Okulda Rehberlik ve Kriz Müdahalesi.
   • Aile Danışmanlığı.
3. Ölçme ve Diğer Dersler:
   • Test ve Test Dışı Teknikler: Psikolojik ölçme araçlarını tanıma ve uygulama.
   • Eğitim Felsefesi, Sınıf Yönetimi, Davranış Bozuklukları.

Eğitimin en önemli kısmı, öğrencilerin okullarda gözlem ve uygulama yaptığı okul deneyimi ve son sınıfta bir danışman öğretmen gözetiminde gerçek öğrencilerle görüştüğü öğretmenlik uygulaması (staj) dersleridir.

Bölüm Kimler İçin Uygundur?

Bu meslek, derin bir insan sevgisi, empati ve güçlü bir kişilik gerektirir:

1. Yüksek Empati Yeteneği ve İnsanları Anlama İsteği.
2. Mükemmel Dinleme Becerisi ve Sabır: Karşısındakini yargılamadan, sadece anlamak için dinleyebilme.
3. Yargılamayan ve Koşulsuz Kabul Eden Bir Bakış Açısına Sahip Olmak.
4. Güçlü Analitik Düşünme ve Problem Çözme Becerisi: Bir öğrencinin probleminin altında yatan nedenleri analiz edebilme.
5. Güvenilirlik ve Sır Saklama Disiplini: Meslek etiğinin en temel kuralıdır.
6. Duygusal Olarak Dayanıklı Olmak.

Mezunları (Psikolojik Danışmanlar) Ne İş Yapar? Kariyer Alanları

Mezunlar, "Psikolojik Danışman" unvanıyla, eğitimden sağlığa, adaletten endüstriye kadar birçok farklı alanda çalışabilirler.

Başlıca Kariyer Alanları:

• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Okulları: Mezunlar için birincil istihdam alanıdır. KPSS puanı ile ilkokul, ortaokul ve liselerde "Rehber Öğretmen/Psikolojik Danışman" olarak atanırlar. Okul içindeki tüm rehberlik faaliyetlerini (öğrenci tanıma, kariyer yönlendirmesi, veli görüşmeleri, sorun odaklı danışmanlık vb.) yürütürler.
• Özel Okullar ve Kolejler: Önemli bir istihdam alanıdır.
• Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM): Özel eğitim gereksinimi olan çocukların tanılanması ve yönlendirilmesi üzerine çalışan kamu kurumlarıdır.
• Kamu Kurumları:
  • Adalet Bakanlığı: Pedagog unvanıyla adliyelerde, aile mahkemelerinde ve cezaevlerinde.
  • Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı: Çocuk yuvaları, aile danışma merkezleri gibi kurumlarda.
• Özel Sektör (İnsan Kaynakları): Büyük şirketlerin insan kaynakları departmanlarında, özellikle işe alım (mülakat teknikleri), eğitim ve gelişim, ve performans yönetimi gibi rollerde.
• Özel Psikolojik Danışmanlık ve Kariyer Merkezleri: Yasal sınırlar çerçevesinde, kariyer danışmanlığı, eğitim danışmanlığı gibi alanlarda kendi ofislerini açabilir veya bu tür merkezlerde çalışabilirler.

Maaş Durumu: Kamu sektöründeki maaşlar, öğretmen maaş skalasına göre belirlenir ve güvencelidir. Özel okullardaki maaşlar rekabetçidir. İnsan kaynakları veya özel danışmanlık alanlarında ise gelir potansiyeli daha yüksek olabilir.

Bölümün Avantajları ve Dezavantajları

1. Avantajları ✅
   • Özellikle gençlerin hayatlarına dokunarak onlara yol göstermenin getirdiği yüksek manevi tatmin.
   • Yüksek iş güvencesi ve başta eğitim olmak üzere net ve saygın bir kariyer yoluna sahip olma.
   • İnsan psikolojisini ve davranışlarını anlama konusunda derin bir yetkinlik kazanma.
2. Dezavantajları ❌
   • Ailevi sorunlar, akran zorbalığı, sınav kaygısı, istismar gibi çok çeşitli ve ağır öğrenci sorunlarıyla yüzleşmenin getirdiği yoğun duygusal yük.
   • Tükenmişlik sendromu (burnout) riskinin yüksek olması.
   • Okullarda, görevinin tam olarak anlaşılamaması ve zaman zaman idari veya disiplin işleriyle meşgul edilme riski.
   • KPSS ve kamuya atanma sürecinin rekabetçi olması.

İleri Eğitim ve Gelişim

Kariyerde uzmanlaşmak için lisansüstü eğitim önemli bir adımdır.

• Yüksek Lisans (Master) ve Doktora (PhD): Akademik kariyerin yanı sıra, belirli bir alanda uzmanlaşmanın yoludur. Aile Danışmanlığı, Kariyer Danışmanlığı, Bağımlılık Danışmanlığı gibi alanlar popülerdir. PDR mezunları, gerekli şartları sağlayarak Klinik Psikoloji yüksek lisans programlarına da başvurabilirler ancak bu yol oldukça rekabetçidir.
• ÇAP/Yan Dal: Psikoloji, Sosyoloji, Okul Öncesi Öğretmenliği ve Özel Eğitim Öğretmenliği gibi bölümler, PDR ile en uyumlu alanlardır.