Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Öğretmenliği Genel Bilgileri
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Öğretmenliği Bölümü Nedir?
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Öğretmenliği, Eğitim Fakülteleri bünyesinde, bireylerin, özellikle öğrencilerin, hayatları boyunca karşılaşabilecekleri akademik, kariyer ve kişisel-sosyal alanlardaki gelişimlerini en sağlıklı şekilde sürdürmelerine ve karşılaştıkları sorunlarla başa çıkmalarına destek olan profesyonelleri yetiştiren bir 4 yıllık lisans programıdır. Bu bölümden mezun olanlar, Milli Eğitim Bakanlığı'na atandıklarında "Rehber Öğretmen", diğer kurumlarda ise "Psikolojik Danışman" unvanını alırlar.
Bu bölümün temel amacı, bir öğrencinin ders başarısından meslek seçimine, arkadaşlık ilişkilerinden ailevi sorunlarına kadar geniş bir yelpazede ona profesyonel bir rehberlik sunmaktır. Onlar, öğrencilerin potansiyellerini keşfetmelerine yardımcı olan, onları dinleyen, anlayan ve onlara yol gösteren, okulun "psikolojik ve gelişimsel destek uzmanlarıdır". 🤝
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Öğretmenliği Bölümü Dersleri
Bu bölüme öğrenci kabulü, YKS'de elde edilen Eşit Ağırlık (EA) puan türüyle yapılır ve bir öğretmenlik programı olması nedeniyle YÖK tarafından belirlenmiş bir başarı sırası barajı bulunmaktadır. Bu bölüm, EA puan türündeki en rekabetçi programlardan biridir.
Eğitim müfredatı; temel psikoloji, danışmanlık kuramları ve öğretmenlik meslek bilgisini birleştirir.
- Temel Psikoloji Dersleri:
- Psikolojiye Giriş
- Gelişim Psikolojisi (Çocukluk, Ergenlik, Yetişkinlik): Öğrencilerin yaş dönemlerine göre özelliklerini anlama.
- Öğrenme Psikolojisi: Öğrenme süreçlerini anlama ve akademik başarıyı destekleme.
- Sosyal Psikoloji ve Kişilik Kuramları.
- Danışmanlık ve Rehberlik Dersleri (Bölümün Kalbi):
- Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri: Mesleğin temel uygulama becerileri.
- Bireyle ve Grupla Psikolojik Danışma Uygulamaları: Öğrencilerin süpervizyon altında danışmanlık pratiği yaptığı dersler.
- Kariyer Danışmanlığı ve Mesleki Rehberlik.
- Okulda Rehberlik ve Kriz Müdahalesi.
- Aile Danışmanlığı.
- Öğretmenlik Meslek Bilgisi Dersleri:
- Eğitim Bilimine Giriş, Eğitim Felsefesi, Sınıf Yönetimi.
- Ölçme ve Değerlendirme: Öğrencileri tanımak için kullanılan psikolojik ölçme araçları.
Eğitimin son yılında öğrenciler, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda, bir danışman öğretmen gözetiminde gerçek öğrencilerle görüşmeler yaparak ve rehberlik faaliyetleri yürüterek mesleki deneyim kazandıkları öğretmenlik uygulaması (staj) dersini alırlar.
Bölüm Kimler İçin Uygundur?
İyi bir Rehber Öğretmen olmak için güçlü bir kişilik ve insan sevgisi gereklidir:
- Yüksek Empati Yeteneği ve İnsanları Anlama İsteği.
- Mükemmel Dinleme Becerisi ve Sabır: Karşısındakini yargılamadan, sadece anlamak için dinleyebilme.
- Yargılamayan ve Koşulsuz Kabul Eden Bir Bakış Açısına Sahip Olmak.
- Güçlü Analitik Düşünme ve Problem Çözme Becerisi: Bir öğrencinin probleminin altında yatan nedenleri analiz edebilme.
- Güvenilirlik ve Sır Saklama Disiplini: Meslek etiğinin en temel kuralıdır.
- Eğitim Ortamında Çalışmayı ve Gençlere Yol Göstermeyi Sevmek.
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Öğretmenliği Mezunları Ne İş Yapar?
Mezunlar, kariyerlerinin büyük bir bölümünü eğitim kurumlarında "Rehber Öğretmen" olarak sürdürürler.
Başlıca Kariyer Alanları:
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Okulları: Mezunlar için birincil istihdam alanıdır. KPSS puanı ile ilkokul, ortaokul ve liselerde "Rehber Öğretmen" olarak atanırlar. Okul içindeki tüm rehberlik faaliyetlerini (öğrenci tanıma, kariyer yönlendirmesi, veli görüşmeleri, sorun odaklı danışmanlık vb.) yürütürler.
- Özel Okullar ve Kolejler: Önemli bir istihdam alanıdır ve genellikle kendi sınav ve mülakat süreçleriyle alım yaparlar.
- Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM): Özel eğitim gereksinimi olan çocukların tanılanması ve yönlendirilmesi üzerine çalışan kamu kurumlarıdır.
- Kamu Kurumları:
- Adalet Bakanlığı: Pedagog unvanıyla adliyelerde, aile mahkemelerinde ve cezaevlerinde.
- Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı: Çocuk yuvaları, aile danışma merkezleri gibi kurumlarda.
- Özel Sektör (İnsan Kaynakları): Büyük şirketlerin insan kaynakları departmanlarında, özellikle işe alım (mülakat teknikleri), eğitim ve gelişim, performans yönetimi ve çalışan motivasyonu gibi alanlarda.
- Özel Psikolojik Danışmanlık Merkezleri: Yasal sınırlar çerçevesinde, kariyer danışmanlığı, eğitim danışmanlığı gibi alanlarda kendi ofislerini açabilir veya bu tür merkezlerde çalışabilirler.
Maaş Durumu: Kamu sektöründeki maaşlar, öğretmen maaş skalasına göre belirlenir ve güvencelidir. Özel okullardaki maaşlar rekabetçidir. İnsan kaynakları veya özel danışmanlık alanlarında ise gelir potansiyeli daha yüksek olabilir.
Bölümün Avantajları ve Dezavantajları
- Avantajları ✅
- Gençlerin ve çocukların hayatlarına doğrudan dokunarak onlara yol göstermenin getirdiği yüksek manevi tatmin.
- Öğretmenlik statüsü sayesinde, atandıktan sonra yüksek iş güvencesi, düzenli çalışma saatleri ve tatil dönemlerine sahip olma.
- Toplumda saygı gören, psikoloji ve eğitimi birleştiren bir meslek olması.
- Dezavantajları ❌
- Ailevi sorunlar, akran zorbalığı, sınav kaygısı, istismar gibi çok çeşitli ve ağır öğrenci sorunlarıyla yüzleşmenin getirdiği yoğun duygusal yük.
- Tükenmişlik sendromu (burnout) riskinin yüksek olması.
- Okullarda, görevinin tam olarak anlaşılamaması ve zaman zaman idari veya disiplin işleriyle meşgul edilme riski.
- KPSS ve kamuya atanma sürecinin rekabetçi olması.
İleri Eğitim ve Gelişim
Kariyerde uzmanlaşmak için lisansüstü eğitim önemli bir adımdır.
- Yüksek Lisans (Master) ve Doktora (PhD): Akademik kariyerin yanı sıra, belirli bir alanda uzmanlaşmanın yoludur. Aile Danışmanlığı, Kariyer Danışmanlığı, Bağımlılık Danışmanlığı gibi alanlar popülerdir. Mezunlar, gerekli şartları sağlayarak Klinik Psikoloji yüksek lisans programlarına da başvurabilirler ancak bu yol oldukça rekabetçidir.
- ÇAP/Yan Dal: Psikoloji, Sosyoloji, Okul Öncesi Öğretmenliği ve Özel Eğitim Öğretmenliği gibi bölümler, en uyumlu alanlardır.