Raylı Sistemler Elektrik ve Elektronik Genel Bilgileri
Raylı Sistemler Elektrik ve Elektronik (Ön Lisans) Bölümü Nedir?
Raylı Sistemler Elektrik ve Elektronik, tren, metro ve tramvay gibi raylı sistem araçlarının ve bu araçların çalıştığı hatların elektrik, elektronik, sinyalizasyon ve haberleşme sistemlerinin kurulumu, bakımı, onarımı ve test edilmesi üzerine odaklanan, uygulama ağırlıklı 2 yıllık bir ön lisans programıdır. Bu bölümden mezun olan profesyonellere "Raylı Sistemler Elektrik ve Elektronik Teknikeri" unvanı verilir.
Bu bölümü, genel elektrik-elektronik programlarından ayıran temel fark, doğrudan raylı sistemlere özgü teknolojiler üzerine uzmanlaşmasıdır. Bir mezun;
- Bir metro vagonunun elektrik motorlarının bakımını yapar.
- Trenlerin güvenli bir şekilde seyretmesini sağlayan sinyalizasyon sistemlerinin arızasını giderir.
- Trenlere elektrik gücü sağlayan katener hatlarının kurulum ve bakımında görev alır.
Onlar, demir ağların "elektriksel ve elektronik altyapı uzmanlarıdır". ⚡
Raylı Sistemler Elektrik ve Elektronik Bölümü Dersleri
Bu bölüme öğrenci kabulü, YKS'nin sadece birinci oturumu olan Temel Yeterlilik Testi (TYT) puan türüyle yapılır. Eğitim, doğrudan sektörün ihtiyaçlarına yönelik pratik ve teknik derslere odaklanır.
- Temel Elektrik-Elektronik Dersleri:
- Elektrik Devre Temelleri
- Analog ve Sayısal Elektronik
- Elektrik Makineleri ve Sürücüler
- Teknik Resim ve Bilgisayar Destekli Çizim (CAD)
- Raylı Sistemlere Özgü Dersler (Bölümün Kalbi):
- Raylı Sistem Araçları Elektrik ve Elektroniği
- Demiryolu Elektrifikasyonu ve Katener Sistemleri
- Demiryolu Sinyalizasyon ve Haberleşme Sistemleri
- Tren Kontrol ve Otomasyonu (PLC)
- Uygulama ve Güvenlik Dersleri:
- Atölye Uygulamaları
- Ölçme Tekniği
- İş Sağlığı ve Güvenliği (Demiryolu özelinde)
Eğitimin önemli bir parçası, öğrencilerin sinyalizasyon devreleri kurduğu, motor bakımı öğrendiği yoğun laboratuvar ve atölye uygulamaları ile TCDD veya belediyelerin metro/tramvay bakım atölyelerinde yapılan zorunlu stajdır.
Bölüm Kimler İçin Uygundur?
Bu bölüm, teknik beceri ile yüksek sorumluluk bilincini birleştiren, disiplinli adaylar için idealdir:
- Elektrik, Elektronik ve Otomasyon Sistemlerine Karşı Yüksek Merak.
- Teknik Problem Çözme ve "Arıza Bulma" (Troubleshooting) Yeteneği.
- Dikkat, Titizlik ve Yüksek Sorumluluk Bilinci: Sinyalizasyon veya araç elektroniğindeki bir hata, doğrudan yolcu güvenliğini etkiler.
- Prosedürlere ve Güvenlik Talimatlarına Harfiyen Uyma Disiplini.
- Hem Atölye Hem de Saha (Ray Hattı) Çalışmasına Yatkınlık.
Mezunları (Raylı Sistemler Teknikerleri) Ne İş Yapar?
Mezunlar, Türkiye'nin hızla büyüyen raylı sistemler sektöründe, bakım, onarım ve kurulum ekiplerinin teknik personeli olarak görev alırlar.
Başlıca Kariyer Alanları:
- Kamu Kurumları (İşletme ve Bakım): Mezunlar için birincil istihdam alanıdır. Atamalar KPSS puanı ile yapılır.
- TCDD (Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları) ve Bağlı Şirketleri: Tren ve Yüksek Hızlı Tren setlerinin bakım atölyelerinde, hat boyundaki sinyalizasyon ve elektrifikasyon bakım birimlerinde tekniker olarak.
- Büyükşehir Belediyeleri: İstanbul, Ankara, İzmir gibi şehirlerin metro ve tramvay işletmelerinin bakım ve onarım atölyelerinde.
- Özel Sektör (Üretim ve Taahhüt):
- Raylı Sistem Araçları Üreten Firmalar: Türkiye'de metro, tramvay gibi araçları üreten Bozankaya, Durmazlar gibi firmaların elektrik-elektronik montaj ve test departmanlarında.
- Sinyalizasyon ve Elektrifikasyon Firmaları: ASELSAN gibi yerli veya Siemens, Alstom gibi uluslararası teknoloji devlerinin üstlendiği yeni metro veya tren hatlarının sinyalizasyon ve elektrifikasyon projelerinde saha kurulum teknisyeni olarak.
Maaş Durumu: Bu teknikerlik, gerektirdiği yüksek uzmanlık ve ülkenin stratejik bir altyapı sektöründe yer alması nedeniyle, 2 yıllık programlar arasında gelir seviyesi oldukça iyi ve rekabetçi olan bir meslektir.
Bölümün Avantajları ve Dezavantajları
- Avantajları ✅
- 2 yılda, Türkiye'nin hızla büyüyen ve sürekli yatırım yapılan raylı sistemler sektöründe, çok aranan bir teknik meslek edinme.
- Özellikle kamu sektöründe net, güvenceli ve istikrarlı bir kariyer yolu.
- Yüksek teknoloji içeren, önemli bir alanda çalışma.
- Mühendislik fakültelerine DGS ile geçiş için çok sağlam bir pratik temel oluşturması.
- Dezavantajleri ❌
- İşin yüksek dikkat, konsantrasyon ve sorumluluk gerektiren, hata kabul etmeyen bir yapıda olması.
- Çalışma ortamının atölyeler, tüneller veya açık arazideki ray hatları gibi fiziksel olarak zorlayıcı olabilmesi.
- İş piyasasının, diğer genel teknikerliklere göre daha niş ve belirli kamu/özel sektör kurumlarına bağlı olması.
- İşin doğası gereği vardiyalı bir çalışma sistemi gerektirebilmesi.
İleri Eğitim ve Gelişim (DGS)
2 yıllık eğitimlerini lisans seviyesine taşıyarak kariyerlerinde "Mühendis" olmak isteyen mezunlar için Dikey Geçiş Sınavı (DGS) en önemli fırsattır.
- DGS ile Geçilebilen Başlıca Lisans Bölümleri:
- Doğrudan İlgili Mühendislikler:
- Raylı Sistemler Mühendisliği
- Elektrik-Elektronik Mühendisliği
- Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği
- Mekatronik Mühendisliği
- Diğer İlgili Alanlar:
- Fizik Mühendisliği
- Enerji Sistemleri Mühendisliği
- Doğrudan İlgili Mühendislikler: