Tarih Öncesi Arkeolojisi Genel Bilgileri
Tarih Öncesi Arkeolojisi Hakkında
Tarih Öncesi Arkeolojisi Avantajları
- Mezunlar, insanlık tarihinin en uzun ve en temel dönemini araştırarak medeniyetin kökenlerini anlama fırsatı bulurlar.
- Toprak altından binlerce yıllık bir aleti veya yerleşimi gün yüzüne çıkarmak, mesleğe eşsiz bir keşif duygusu ve heyecan katar.
- Kariyer, ofis rutininden uzak, doğa ile iç içe, macera dolu bir çalışma hayatı sunar.
- Bu bölüm, insanlığın geçmişine dair en temel sorulara yanıt aradığı için entelektüel olarak son derece tatmin edici bir alandır.
- Tarih, antropoloji ve yer bilimleri gibi birçok farklı disiplinden beslenerek, çok yönlü bir bilimsel bakış açısı kazandırır.
Tarih Öncesi Arkeolojisi Dezavantajları
- Akademik pozisyonlar ve müze kadroları son derece sınırlı olduğu için, iş piyasası aşırı derecede dar, niş ve rekabetçidir.
- Profesyonel bir kariyer inşa etmek, genellikle uzun yıllar süren, zorlu ve adanmışlık gerektiren bir Yüksek Lisans ve Doktora sürecini zorunlu kılar.
- İncelenen döneme ait bulguların çok kısıtlı ve yoruma açık olması, bilimsel çalışma sürecini zorlaştırır ve büyük bir sabır gerektirir.
- Yaz aylarında yapılan kazı ve arazi çalışmaları, genellikle zorlu iklim ve barınma koşullarında, fiziksel olarak oldukça yıpratıcı olabilir.
- Finansal bir beklentiden çok, bilimsel bir tutkuyla seçilmesi gereken, gelir potansiyeli sınırlı bir alandır.
Tarih Öncesi Arkeolojisi Kimlere Uygun?
Bu alanda başarılı olmak için insanlığın uzun geçmişine karşı tutkulu bir merak, arazi koşullarına uyum, sıra dışı bir sabır ve titizlik, dağınık bulgulardan bir hikaye yaratabilen analitik bir zihin ve doğa bilimlerine karşı ilgi gerekir.
Adayın, insanlığın kökenlerine, evrimine ve ilk toplumlarına karşı bilimsel düzeyde, tutkulu bir merak duyması gerekir.
Kazı hayatı genellikle zorlu fiziksel koşullar içerdiğinden, doğa ve arazi koşullarında çalışmayı seven bir yapıya sahip olmak önemlidir.
Toprak altından çıkarılan ufacık bir bulgunun bile büyük bir hikaye anlatabileceğinin bilinciyle, sıra dışı bir sabır ve titizlik bu mesleğin temelidir.
Yazılı kaynak olmadan, sadece maddi bulgulardan yola çıkarak bir toplumun yaşam biçimini yeniden kurabilmek için güçlü bir analitik düşünme ve tümevarım yeteneği aranır.
İnsan kalıntılarını anlamak için antropoloji, çevreyi anlamak için jeoloji gibi doğa bilimlerine karşı da ilgi duymak, bütüncül bir bakış açısı sağlar.
Uzun ve meşakkatli kazı süreçleri için iyi bir fiziksel kondisyon ve zorlu koşullara adaptasyon yeteneği beklenir.
Tarih Öncesi Arkeolojisi Bölümü Kariyer Olanakları
Tarih Öncesi Arkeolojisi bölümü, mezunlarına oldukça niş ve rekabetçi bir kariyer alanı sunar. Başarı, büyük ölçüde Yüksek Lisans ve Doktora gibi lisansüstü eğitime ve saha deneyimine bağlıdır. Birincil kariyer yolu, kazı başkanı olabilmenin tek anahtarı olan akademisyenliktir. Müzeler ve proje bazlı kazı çalışmaları diğer sınırlı olanaklardır.
Akademisyen (Prehistoryan)
Yüksek lisans ve doktora yaparak üniversitelerde Prehistorya alanında uzmanlaşır, bilimsel araştırmalar yapar ve gelecekte kendi kazı başkanlığını yürütür. En doğal kariyer yoludur.
Müze Uzmanı / Küratörü
Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı veya özel müzelerde, Prehistorya koleksiyonlarından sorumlu uzman, araştırmacı veya sergi küratörü olarak çalışır. (Kamu için KPSS gereklidir).
Kazı Ekibi Üyesi (Arkeolog)
Üniversitelerin veya müzelerin yürüttüğü Prehistorik dönem kazılarında, genellikle kazı sezonu boyunca (yaz aylarında) mevsimlik ve proje bazlı olarak görev alır.
Kültürel Miras Uzmanı
Belediyelerin, bakanlıkların veya sivil toplum kuruluşlarının, tarih öncesi alanların korunması ve tanıtılmasına yönelik projelerinde danışman veya uzman olarak çalışabilir.
Prehistorya Odaklı Turist Rehberi
Gerekli dil ve kokart belgelerini alarak, özellikle Göbeklitepe, Çatalhöyük gibi alanlarda uzmanlaşmış, aranan ve bilgili bir kültür turizmi rehberi olabilir.
Bilimsel Yayın Editörü / Yazarı
Arkeoloji ve tarih üzerine yayın yapan yayınevlerinde veya popüler bilim dergilerinde, alanıyla ilgili metinlerin editörlüğünü veya yazarlığını yapabilir.
Tarih Öncesi Arkeolojisi Dersleri
Bölüm müfredatı, arkeoloji, antropoloji ve yer bilimlerinin disiplinlerarası bir birleşimidir. Eğitimin omurgasını, insanlık tarihinin en eski dönemlerini kronolojik olarak ele alan dersler ile taş alet analizi ve insan evrimi gibi, bu dönemi anlamak için kritik olan yardımcı bilim dalları oluşturur.
Paleolitik Çağ Arkeolojisi (Eski Taş Çağı)
İnsanlığın ilk aletleri yaptığı, avcı-toplayıcı olarak yaşadığı ve mağara duvarlarına ilk resimleri çizdiği en uzun ve en eski dönemi inceler.
Neolitik Çağ Arkeolojisi (Yeni Taş Çağı)
İnsanlık tarihinin en büyük devrimi olan tarımın başlangıcını, hayvanların evcilleştirilmesini ve Göbeklitepe, Çatalhöyük gibi ilk yerleşik toplumların ortaya çıkışını inceler.
Kalkolitik Çağ Arkeolojisi (Bakır-Taş Çağı)
Taş aletlerin yanı sıra, insanoğlunun madeni (bakır) ilk kez işlemeye başladığı, daha karmaşık toplumların ve ticaretin temellerinin atıldığı dönemi ele alır.
Arkeolojik Metodoloji ve Kazı Teknikleri
Bir arkeolojik kazının nasıl planlandığını, arazide katmanların (stratigrafi) nasıl okunacağını ve buluntuların nasıl belgelenip çıkarılacağını öğreten temel bir derstir.
Fiziksel Antropoloji
İnsan evrimini, iskelet kalıntılarından yola çıkarak eski insanların fiziksel özelliklerini, yaşını, cinsiyetini ve sağlık durumlarını analiz etme yöntemlerini inceler.
Litoloji (Taş Alet Analizi)
Prehistorya'nın en yaygın buluntusu olan çakmaktaşı gibi yontma taş aletlerin, hangi tekniklerle yapıldığını, ne işe yaradığını ve nasıl sınıflandırıldığını öğretir.
Anadolu Prehistoryası
Anadolu'nun Paleolitik mağaralarından Neolitik yerleşimlerine kadar, bu coğrafyanın dünya prehistoryasındaki özgün ve önemli yerini detaylı olarak inceler.
Jeoarkeoloji
Geçmişteki iklim ve çevre koşullarını, jeolojik verileri kullanarak yeniden canlandırır ve eski insanların bu çevreyle olan etkileşimini anlamaya çalışır.