Mobil Logo
Türk İslam Arkeolojisi bölümü banner

Türk İslam Arkeolojisi Genel Bilgileri

Güncelleme: 31.08.2025

Türk İslam Arkeolojisi Hakkında

Türk İslam Arkeolojisi, arkeoloji biliminin Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı gibi Anadolu'daki Türk-İslam medeniyetlerine odaklanan uzmanlık alanıdır. Edebiyat Fakülteleri bünyesindeki bu 4 yıllık lisans programına giriş, Eşit Ağırlık (EA) puan türüyle yapılır. Bölüm, bu medeniyetlerin bıraktığı cami, kervansaray, seramik ve sikke gibi maddi kültür kalıntılarını bilimsel kazı yöntemleriyle inceler. Temel amacı, yazılı tarih kaynaklarını somut arkeolojik bulgularla birleştirerek, kültürel mirasımızın sosyal, ekonomik ve sanatsal yapısını derinlemesine anlamak ve bu alanda uzmanlaşmış "Arkeologlar" yetiştirmektir.
Türk İslam Arkeolojisi

Türk İslam Arkeolojisi Avantajları

  • Kendi kültürel ve tarihi mirasına birinci elden dokunarak onu koruma ve anlama misyonunu üstlenme.
  • Arkeoloji, sanat tarihi ve tarihi birleştiren, benzersiz ve disiplinlerarası bir uzmanlık alanı sunması.
  • Entelektüel olarak son derece zenginleştirici ve keşfe dayalı, tatmin edici bir akademik alan olması.
  • Saha çalışmaları ve kazılar aracılığıyla ülkenin farklı tarihi bölgelerini keşfetme imkanı sunması.

Türk İslam Arkeolojisi Dezavantajları

  • İş piyasasının aşırı derecede dar, niş ve rekabetçi olması.
  • Profesyonel bir kariyer için Yüksek Lisans veya Doktora derecesinin neredeyse zorunlu hale gelmesi.
  • Sabit maaşlı pozisyonların çok az olması ve büyük ölçüde kamu atamalarına (KPSS) bağlı kalması.
  • Arazi ve kazı çalışmalarının fiziksel olarak zorlu, yıpratıcı ve uzun süreli olabilmesi.

Türk İslam Arkeolojisi Kimlere Uygun?

Bu bölüm; kendi tarihine, sanatına ve mimarisine tutkuyla bağlı, arşivlerde veya kazı alanlarında çalışmaktan keyif alan, araştırmacı ruhlu, sabırlı ve titiz adaylar için idealdir.

Türk-İslam tarihine, sanatına ve mimarisine karşı özel ve derin bir ilgi duyanlar.

Araştırma yapmaktan, kütüphanelerde ve arşivlerde saatlerce çalışmaktan keyif alanlar.

Bir çini parçasından yola çıkarak bütünü anlamlandırmaya çalışacak kadar sabırlı ve güçlü gözlem yeteneği olanlar.

Osmanlıca metinleri ve kitabeleri okumaya karşı doğal bir merak ve öğrenme isteği duyanlar.

Zorlu arazi ve hava koşullarında çalışabilecek fiziksel ve zihinsel dayanıklılığa sahip olanlar.

Tarihi eserlere ve kültürel mirasa karşı yüksek bir saygı ve koruma bilincine sahip kişiler.

Türk İslam Arkeolojisi Bölümü Kariyer Olanakları

Bu niş alanda profesyonel bir kariyer için genellikle yüksek lisans ve doktora eğitimi bir ön koşul olarak görülür. Mezunlar için birincil kariyer hedefi akademisyenlik ve Kültür Bakanlığı'na bağlı kurumlarda uzmanlıktır.

Akademisyen / Kazı Başkanı

Üniversitede kalarak lisansüstü eğitimini tamamlar, kendi alanında uzmanlaşır ve bilimsel kazıları yönetir.

Müze Uzmanı / Küratör

Kültür Bakanlığı'na bağlı müzelerde (örn: Türk ve İslam Eserleri Müzesi) eserlerin tasnifi, korunması ve sergilenmesinden sorumlu olur.

Vakıflar Genel Müdürlüğü Uzmanı

Tarihi cami, medrese, hamam gibi vakıf eserlerinin tespiti, tescili ve restorasyon projelerinde görev alır.

Kazı Heyeti Üyesi (Arkeolog)

Selçuklu veya Osmanlı dönemi kazılarında, genellikle proje bazlı ve mevsimlik olarak kazı ekibinde arkeolog olarak çalışır.

Kültürel Miras Uzmanı Tur Rehberi

Gerekli belgeleri alarak, özellikle Selçuklu ve Osmanlı tarihi ve sanatı üzerine uzmanlaşmış bir tur rehberi olur.

Kültür-Sanat Yayıncılığı Editörü

Tarih, sanat ve arkeoloji üzerine yayın yapan dergi veya yayınevlerinde içerik üretir veya editörlük yapar.

Türk İslam Arkeolojisi Dersleri

Bölümün ders programı, arkeolojik metodolojiyi, Selçuklu ve Osmanlı dönemi sanat tarihiyle birleştirir; ayrıca Osmanlıca, Epigrafi ve Nümismatik gibi uzmanlık gerektiren yardımcı bilim dallarını da içerir.

Arkeolojiye Giriş ve Metodolojisi

Bir arkeolojik kazının nasıl yapılacağını, buluntuların nasıl değerlendirileceğini ve tarihlendirileceğini öğreten temel derstir.

Selçuklu Dönemi Mimarisi ve Sanatı

Kervansaray, medrese, cami gibi Selçuklu yapılarının mimari özelliklerini ve süsleme sanatlarını inceler.

Osmanlı Dönemi Mimarisi ve Sanatı

Klasik ve erken dönem Osmanlı mimarisini, sarayları, külliyeleri ve bu dönemdeki sanat anlayışını ele alır.

Türk Çini ve Seramik Sanatı

İznik çinileri başta olmak üzere, Türk-İslam medeniyetlerinin seramik ve çini üretim tekniklerini ve üsluplarını inceler.

Osmanlı Paleografyası

Osmanlıca arşiv belgelerini, kitabeleri ve el yazmalarını okuyup anlayabilmek için gerekli olan yazı bilgisi dersidir.

Epigrafi (Kitabe Bilimi)

Tarihi yapılar, mezar taşları ve objeler üzerindeki yazıtların okunması, çözümlenmesi ve tarihlendirilmesi bilimini öğretir.

Nümismatik (Sikke Bilimi)

Dönemin ekonomik ve siyasi yapısını anlamak için Selçuklu ve Osmanlı sikkelerini (paralarını) inceleme yöntemlerini kapsar.

Koruma ve Onarım (Konservasyon) İlkeleri

Kazılarda ortaya çıkarılan seramik, metal, ahşap gibi buluntuların bozulmadan nasıl korunacağını ve onarılacağını öğretir.