Uçak Elektrik ve Elektroniği Genel Bilgileri

Uçak Elektrik ve Elektroniği Bölümü Nedir?

Uçak Elektrik ve Elektroniği, modern bir hava aracının "beyni ve sinir sistemini" oluşturan, tüm elektrik ve aviyonik (havacılık elektroniği) sistemlerinin bakımı, onarımı, test edilmesi ve sertifikasyonu üzerine odaklanan, ileri düzeyde uzmanlaşmış bir lisans programıdır. Bu bölümden mezun olan profesyonellere genellikle "Hava Aracı Bakım Mühendisi (Aviyonik)" veya ilgili lisansları aldıklarında "Lisanslı B2 Aviyonik Teknisyeni/Mühendisi" denir.

Bu bölümü, genel "Uçak Bakım ve Onarım" bölümünden ayıran temel fark şudur:

• Uçak Bakım ve Onarım (Gövde-Motor), uçağın mekanik yapısı, motoru ve iniş takımları gibi sistemlerle ilgilenirken,
• Uçak Elektrik ve Elektroniği, uçağın uçuş kontrol bilgisayarları, seyrüsefer (navigasyon) sistemleri, haberleşme cihazları, radarları ve kokpit göstergeleri gibi tamamen elektronik ve yazılım tabanlı sistemleriyle ilgilenir.

Bu bölüm, uçuş emniyetinin en kritik parçası olan elektronik sistemlerin kusursuz çalışmasını temin eden, yüksek teknoloji uzmanları yetiştirir. 📡

Uçak Elektrik ve Elektroniği Bölümü Dersleri ve Eğitim Süreci

Bu bölüm, genellikle Sivil Havacılık Yüksekokulları veya Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakülteleri bünyesinde yer alan 4 yıllık bir lisans programıdır. Bölüme öğrenci kabulü, YKS'de elde edilen Sayısal (SAY) puan türüyle yapılır ve genellikle yüksek bir başarı sırası gerektirir.

Önemli Not: Bu Bölüme Özel Giriş Koşulları Vardır Bu programa başvurabilmek için adayların genellikle aşağıdaki şartları sağlaması gerekir:

• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından yetkilendirilmiş bir sağlık kuruluşundan, mesleği yapmaya engel bir durumu olmadığını belirten sağlık kurulu raporu almak.
• Adli sicil kaydının temiz olması.

Bölüm Dersleri: Eğitim müfredatı, uluslararası havacılık otoritelerinin (EASA Part-66) standartlarına uygun olarak tasarlanmıştır ve temel elektrik-elektronik mühendisliği ile aviyonik uygulamalarını birleştirir.

1. Temel Mühendislik Dersleri:
   • Matematik, Fizik, Teknik Resim
   • Devre Teorisi, Sayısal ve Analog Elektronik, Mikroişlemciler
   • Programlamaya Giriş
2. Aviyonik Sistemler Dersleri (Bölümün Kalbi):
   • Havacılık Elektroniği (Aviyonik)
   • Uçuş Kontrol Sistemleri (Otopilot ve Fly-by-wire)
   • Haberleşme ve Seyrüsefer (Navigasyon) Sistemleri (GPS, VOR, ILS)
   • Radar Sistemleri ve Prensipleri
   • Uçak Elektrik ve Güç Sistemleri
3. Bakım ve Mevzuat Dersleri:
   • Hava Aracı Bakım Uygulamaları
   • Havacılık Mevzuatı (EASA/SHGM Kuralları)
   • İnsan Faktörleri ve Emniyet Yönetim Sistemleri

Eğitimin çok önemli bir parçası, öğrencilerin aviyonik sistemler üzerinde arıza tespiti ve bakımı öğrendiği yoğun laboratuvar ve atölye uygulamaları ile havayolu şirketleri veya bakım merkezlerinde (MRO) yapılan zorunlu stajlardır.

Bölüm Kimler İçin Uygundur?

Bu meslek, en üst düzeyde dikkat, sorumluluk ve teknik beceri gerektirir:

1. Elektronik, Haberleşme ve Yazılıma Karşı Güçlü Bir İlgi ve Yatkınlık.
2. Aşırı Derecede Yüksek Sorumluluk Bilinci ve Titizlik: Aviyonik sistemlerdeki bir hata, doğrudan uçuş güvenliğini etkiler.
3. Analitik Düşünme ve Karmaşık Sistemlerde Arıza Bulma Yeteneği: Binlerce bağlantı ve kod satırı arasından sorunun kaynağını tespit edebilme.
4. Prosedürleri ve Teknik Kılavuzları Harfiyen Takip Etme Disiplini.
5. Baskı Altında Sakin ve Metodik Çalışabilme.

Uçak Elektrik ve Elektroniği Mezunları Ne İş Yapar?

Mezunlar, sivil ve askeri havacılık sektörünün en teknolojik ve en kritik bakım alanlarında görev alırlar.

Başlıca Kariyer Alanları:

• Havayolu Şirketleri ve MRO (Bakım, Onarım, Revizyon) Kuruluşları: Birincil istihdam alanıdır. Türk Hava Yolları (THY) ve Turkish Technic, Pegasus, SunExpress gibi havayollarının veya bağımsız bakım merkezlerinin aviyonik atölyelerinde ve hangarında çalışırlar.
  • Roller: Aviyonik Bakım Mühendisi, Aviyonik Sistemler Planlama Mühendisi, Kalite Güvence Mühendisi. Gerekli tecrübe ve sınavları geçtikten sonra imza yetkisine sahip Lisanslı B2 Aviyonik Teknisyeni/Mühendisi olurlar.
• Savunma Sanayii ve Havacılık Şirketleri: ASELSAN, TUSAŞ, Baykar gibi firmalarda askeri uçakların, helikopterlerin, İHA'ların ve uyduların aviyonik sistemlerinin tasarımı, entegrasyonu ve testleri üzerine çalışırlar.
• Aviyonik Cihaz ve Yazılım Üreten Firmalar: Uçuş bilgisayarları, göstergeler, seyrüsefer cihazları üreten firmaların Ar-Ge, test veya teknik destek birimlerinde.

Maaş Durumu: Uçak Elektroniği, en yüksek kazanç potansiyeline sahip mesleklerden biridir. Havacılık sektörünün gerektirdiği yüksek uzmanlık ve sorumluluk, gelir düzeyini oldukça yükseltir. Özellikle belirli bir uçak tipi (Airbus A320, Boeing 737 vb.) üzerine "Tip Eğitimi" alarak lisansına işleten bir mühendisin maaşı çok daha yüksek olur.

Bölümün Avantajları ve Dezavantajları

1. Avantajları ✅
   • Prestijli, çok yüksek teknoloji içeren ve uluslararası geçerliliği olan bir mesleğe sahip olma.
   • Nitelikli aviyonik uzmanı ihtiyacı nedeniyle yüksek iş bulma oranı ve sürekli talep olması.
   • Çok yüksek maaş potansiyeli, özellikle lisans ve tip eğitimleri alındıktan sonra.
   • Sürekli gelişen bir alanda, kendini güncel tutma imkanı.
2. Dezavantajları ❌
   • Aşırı yüksek stres ve sorumluluk. Uçuş kontrol veya seyrüsefer sistemlerindeki bir hata felaketle sonuçlanabilir.
   • Çalışma ortamının genellikle uçak hangarları olması ve vardiyalı sistemle (gece, hafta sonu, bayram) çalışılması.
   • İşin, katı ve taviz verilmeyen uluslararası havacılık kurallarına ve prosedürlerine sıkı sıkıya bağlı olması.
   • Meslek hayatı boyunca sürekli olarak eğitim ve sınavlarla yetkinliği güncel tutma zorunluluğu.

İleri Eğitim ve Gelişim

Bu alanda kariyer, tamamen tecrübe ve uluslararası lisanslama üzerine kuruludur.

• SHGM/EASA Lisansları: Kariyerdeki en önemli hedef, EASA Part-66 yönetmeliklerine uygun B2 (Aviyonik) Hava Aracı Bakım Lisansını almaktır. Bu bölümden mezun olmak, lisans için gereken tecrübe süresini önemli ölçüde kısaltarak büyük bir avantaj sağlar.
• Tip Eğitimleri: Belirli bir uçak modelinin aviyonik sistemleri üzerinde bakım ve imza yetkisine sahip olmak için alınan "Tip Eğitimi", kariyerde ve gelirde en büyük sıçramayı yaratır.
• Yüksek Lisans (Master): Genellikle bakım kuruluşlarında yöneticilik pozisyonlarını veya Ar-Ge/akademik kariyeri hedefleyenler için uygundur.